Inwestorzy kupujący obligacje z reguły pragną zapewnić swoim pieniądzom jak najwyższy poziom bezpieczeństwa. Dlatego emitenci często ustanawiają dodatkowe zabezpieczenia na spłatę obligacji, zaś inwestorzy kontrolują stan finansów spółki.

Jednak nawet jeśli firma jest wiarygodna finansowo w dniu emisji obligacji, nie można mieć pewności, że jej sytuacja w przyszłości się nie zmieni. Aby zminimalizować to ryzyko, w warunkach emisji często zapisuje się dodatkowe kryteria (kowenanty), których naruszenie może wywoływać określone konsekwencje, takie jak wzrost oprocentowania obligacji lub możliwość przedstawienia ich do przedterminowego wykupu.

Ograniczenie zadłużenia emitenta

Do najczęściej stosowanych zapisów, zalicza się zakaz zadłużania spółki powyżej określonego poziomu. Na przykład obligatariusze uznają, że po przekroczeniu przez zadłużenie finansowe netto dwukrotności kapitału własnego, ich inwestycja jest mniej bezpieczna niż do tej pory i po naruszeniu tego poziomu oczekują dodatkowego wynagrodzenia (wzrostu oprocentowania). A jeśli wskaźnik zadłużenia nadal rośnie, mają prawo wezwać emitenta do przedterminowego wykupu obligacji.

Minimalizacja wydatków

Równie często spotykane są zapisy zakazujące spółce wypłaty dywidendy do czasu spłaty obligacji albo zakazujące wypłaty dywidendy w stopniu zbyt dużym (np. przekraczającym połowę wypracowanego zysku netto). Czasem możliwość przedterminowego wykupu pojawia się w momencie, w którym emitent obligacji zanotuje stratę netto, a czasem wystarczy, że jego zysk operacyjny jest zbyt niski względem zadłużenia finansowego. Istotne dla inwestorów jest także powiązanie spółki z obecnymi właścicielami – warunki emisji mogą więc zakazywać sprzedaży kontrolnych pakietów akcji albo zmiany profilu działalności przez emitenta. Katalog możliwych do zastosowania kowenantów jest nieograniczenie szeroki, niemal standardową formułą jest możliwość przedstawienia obligacji do przedterminowego wykupu, jeśli emitent opóźnia się z obsługą innych zobowiązań finansowych (ma to zapobiec sytuacji, w której inni wierzyciele spółki rozpoczynają procedury windykacji wierzytelności, podczas gdy inna grupa może tylko przyglądać się ich działaniom).

Czy konwenanty są konieczne?

Z jednej strony kowenanty mają chronić interesy obligatariuszy spółki, z drugiej zaś mają dopingować zarządy spółek do kontrolowania stanu finansów przedsiębiorstwa. Przestrzegania warunków emisji obligacji inwestorzy mogą kontrolować, przeglądając sprawozdania finansowe emitentów. W przypadku firm obecnych na Catalyst takie sprawozdania muszą być publikowane przynajmniej dwa razy w roku, a w przypadku firm, które do notowań na GPW wprowadziły także akcje – cztery razy w ciągu roku.

Warto też zdawać sobie sprawę, że w przypadku niektórych firm inwestorzy nie wymagają żadnych kowenantów określonych w warunkach emisji obligacji. Ich renoma i wiarygodność finansowa nie wymagają ani zabezpieczeń, ani definiowania wskaźników finansowych, których naruszenie mogłoby nie podobać się inwestorom. Dotyczy to jednak głównie dużych przedsiębiorstw wysoko ocenianych przez inwestorów, takich jak np. GPW, PKN Orlen czy większość banków.